Η υλοποίηση του εγκεκριμένου Περιφερειακού Σχεδιασμού (ΠΕΣΔΑ) και του πρώτου έργου ΣΔΙΤ στα απορρίμματα στην Ελλάδα ξεκινά ύστερα από την υπογραφή της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) του έργου της ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου.
Το έργο της Πελοποννήσου αποτελεί επένδυση ύψους άνω των 130 εκατ. ευρώ, στα επόμενα δύο χρόνια, ενώ, επιπροσθέτως, θα επενδυθούν ακόμη 30 εκατ. ευρώ που θα προέλθουν από δημόσια χρηματοδότηση. Το ποσό αυτό θα διατεθεί για τα έργα αποκατάστασης των 82 ανεξέλεγκτων χωματερών (ΧΑΔΑ).
Το έργο της διαχείρισης απορριμμάτων στην Πελοπόννησο αναμένεται να δημιουργήσει 600 θέσεις εργασίας στην περίοδο κατασκευής και 200 μόνιμες θέσεις εργασίας στην 25ετή περίοδο λειτουργίας.
«Γυρίζουμε επιτέλους σελίδα και κάνουμε το πρώτο, μεγάλο και σημαντικό βήμα για την ορθολογική, επιστημονικά άρτια, οικονομικά βιώσιμη και κυρίως περιβαλλοντικά βέλτιστη διαχείριση των απορριμμάτων στην Ελλάδα. Ένας τομέας στον οποίο η χώρα μας παρουσίαζε σοβαρό έλλειμμα υποδομών και μηχανισμών διαχείρισης και για το λόγο αυτό ελέγχεται από τα όργανα της ΕΕ και με την επιβολή προστίμων. Οι απαράδεκτες πρακτικές των Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων περνούν πλέον στο παρελθόν. Το μέλλον ανήκει στην ποιότητα, τον πολιτισμό και την περιβαλλοντική αειφορία» αναφέρει ο υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Μανιάτης.
Σημειώνεται ότι, ο ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου είναι απόλυτα συμβατός με το νέο Εθνικό Σχεδιασμό που εξελίσσεται σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της κοινοτικής Οδηγίας-Πλαίσιο και του Νόμου για τα Απόβλητα και προωθεί αρμονικά όλα τα μέρη της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης, την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση, την ανάκτηση, την επεξεργασία των αποβλήτων και την ελαχιστοποίηση της τελικής τους διάθεσης.
Όπως αναφέρεται, με τον τρόπο αυτό η χώρα μας εισέρχεται στη σύγχρονη εποχή της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης των Στερεών Αποβλήτων, με αξιοποίηση και όχι ανεξέλεγκτη διάθεση των απορριμμάτων που παράγουμε, μετατρέποντάς τα από άχρηστα απόβλητα σε αναπτυξιακό και οικονομικό πόρο, με παράλληλη υψηλού επιπέδου προστασία του περιβάλλοντος.
Το συγκεκριμένο έργο ΣΔΙΤ Περιφέρειας Πελοποννήσου περιλαμβάνει την ευθύνη Μελέτης, Κατασκευής και Λειτουργίας τριών υπερσύγχρονων Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) και δύο Σταθμών Μεταφόρτωσης (ΣΜΑ), που λύνουν οριστικά και με τον πλέον ενδεδειγμένο περιβαλλοντικά, τεχνολογικά και οικονομικά τρόπο το πρόβλημα των απορριμμάτων στην Πελοπόννησο για τα επόμενα 25 χρόνια.
Σηματοδοτεί την αρχή του τέλους της ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων στους 82 ΧΑΔΑ της Πελοποννήσου, που, εκτός από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, επιφέρουν και οικονομικές κυρώσεις στη χώρα μας. Η βαθμιαία παύση λειτουργίας όλων των ΧΑΔΑ τους επόμενους 10 μήνες, λόγω της υλοποίησης των έργων προσωρινής διαχείρισης και η πλήρης περιβαλλοντική αποκατάστασή τους πριν το τέλος του 2015, θα μειώσει το χρηματικό πρόστιμο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου τουλάχιστον κατά το ένα τρίτο, εξοικονομώντας πολύτιμους πόρους της τάξεως των 10 εκατ. Ευρώ σε μια δύσκολη περίοδο για την πατρίδα μας.
Τι περιλαμβάνει το έργο της Πελοποννήσου
Το έργο της Πελοποννήσου περιλαμβάνει:
1η Διαχειριστική Υποενότητα Πελοποννήσου
• Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) και Χώρο Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) στο Δήμο Τρίπολης (Δημοτική Ενότητα Βαλτετσίου).
• Σταθμό Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) στο Δήμο Κορινθίας (Δημοτική Ενότητα Τενέας).
• ΣΜΑ Αργολίδας στο Δήμο Άργους Μυκηνών (Δημοτική Ενότητα Νέας Κίου).
2η Διαχειριστική Υποενότητα Πελοποννήσου
• ΜΕΑ και ΧΥΤΥ στο Δήμο Οιχαλίας Μεσσηνίας (Δημοτική Ενότητα Καλλιρρόης).
3η Διαχειριστική Υποενότητα Πελοποννήσου
• ΜΕΑ και ΧΥΤΥ στο Δήμο Ευρώτα Λακωνίας (Δημοτική Ενότητα Σκάλας).
Με την υλοποίηση του έργου:
* επιλύεται άμεσα και με τεχνολογία αιχμής το πρόβλημα διαχείρισης των απορριμμάτων,
* αναβαθμίζεται πλήρως και προστατεύεται το φυσικό περιβάλλον,
* βελτιώνεται η ποιότητα ζωής των κατοίκων και προστατεύεται απόλυτα η δημόσια υγεία,
* μεγιστοποιείται η διαλογή απορριμμάτων στην πηγή, η ανακύκλωση και η εκτροπή των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων από την ταφή μέσω της κομποστοποίησης,
* παράγεται πράσινη ενέργεια, που καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες των τριών ΜΕΑ,
* δημιουργούνται προφανή οφέλη στις τοπικές οικονομίες, τον τουρισμό και την περιβαλλοντική εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των νέων γενιών.
Οι περιοχές όπου προτείνεται να φιλοξενηθούν οι τρεις Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων και οι δύο Σταθμοί Μεταφόρτωσης επελέγησαν με πολυκριτηριακά εργαλεία και με κύριο γνώμονα, αφενός, την ελαχιστοποίηση της όχλησης προς τους πολίτες και, αφετέρου, την μεγιστοποίηση της προστασίας του Περιβάλλοντος. Αποκλείστηκαν περιοχές Αρχαιολογικού – Πολιτιστικού ενδιαφέροντος, παραδοσιακοί οικισμοί, θεσμοθετημένες Περιοχές Προστασίας (μόνιμα καταφύγια άγριας ζωής, περιοχές του Δικτύου Natura 2000), ειδικές κατηγορίες οικιστικών περιοχών, περιοχές που γειτνιάζουν με αεροδρόμια και περιοχές για τις οποίες ισχύουν απαγορεύσεις για λόγους εθνικής άμυνας κι ασφάλειας. Επίσης, ελήφθησαν υπόψη οι γεωλογικοί, υδρογεωλογικοί κι υδρολογικοί περιορισμοί. Όλα τα παραπάνω, περιλαμβάνονται και αναλύονται λεπτομερώς στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που κατέθεσε η Περιφέρεια Πελοποννήσου και που σήμερα εγκρίνεται με την υπογραφή της ΑΕΠΟ.
Οι περιβαλλοντικοί όροι που επιβάλλονται με την υπογραφείσα ΑΕΠΟ και αφορούν στην κατασκευή, λειτουργία, παρακολούθηση αλλά και στην μετέπειτα φροντίδα / αποκατάσταση του έργου είναι εξαιρετικά αυστηροί και διασφαλίζουν πλήρως το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, ενώ η εφαρμοζόμενη τεχνολογία χαρακτηρίζεται ως τεχνολογία αιχμής.
Ενδεικτικά και μόνο αναφέρεται ότι:
• Όλες οι μονάδες (ΜΕΑ) και οι Σταθμοί Μεταφόρτωσης περιλαμβάνουν μόνο κλειστά συστήματα και διαδικασίες. Από την στιγμή της παραλαβής τους τα απορρίμματα δεν έρχονται σε επαφή με το περιβάλλον, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι αέριες εκπομπές,
• Εντός των κτηρίων των ΜΕΑ, εφαρμόζεται υποπίεση ώστε να ελαχιστοποιείται η έκλυση τυχόν οσμών,
• Τα παραγόμενα αέρια απόβλητα από το σύνολο των παραγωγικών διαδικασιών θα υφίστανται επεξεργασία σε υψηλής τεχνολογίας συστήματα αντιρρύπανσης, πριν την έκλυση τους στην ατμόσφαιρα,
• Υιοθετούνται οι αυστηρότερες προδιαγραφές των κειμένων BREF’s (Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης),
• Οι μονάδες εσωτερικής καύσης θα πληρούν τα όρια εκπομπών της ΕΕ και θα ελέγχονται τακτικά,
• Η σύγχρονη τεχνολογία επεξεργασίας απορριμμάτων που εφαρμόζεται, οδηγεί μόνον το ανενεργό υπόλειμμα στους Χώρους Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) και όχι τα απορρίμματα,
• Οι Χώροι Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) κατασκευάζονται με όλες τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές στεγάνωσης, αποστράγγισης και συλλογής των στραγγισμάτων,
• Ειδικά για τους ΧΥΤΥ της Λακωνίας και της Μεσσηνίας (αν και η περιοχή δεν έχει χαρακτηριστεί ότι βρίσκεται εντός περιοχής προστασίας των υπόγειων υδατικών συστημάτων που χρησιμοποιούνται για ύδρευση), εφαρμόζονται τα μέτρα προστασίας του υδροφορέα τα οποία αντιστοιχούν σε περιοχές όπου τα υδατικά συστήματα προστατεύονται για χρήση για πόσιμο νερό. Στην περίπτωση αυτή εφαρμόζεται:
Ø πλήρης διπλή στεγάνωση του ΧΥΤΥ,
Ø απαγόρευση της διάθεσης των επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων σε γεωργικές εκτάσεις εκτός γηπέδου της εγκατάστασης,
ενώ πριν την έναρξη κατασκευής του έργου θα εκπονηθεί εξειδικευμένη μελέτη για να οριστικοποιηθεί στις τεχνικές του λεπτομέρειες το σύστημα παρακολούθησης του έργου.
• Όσον αφορά στα παραγόμενα υγρά απόβλητα:
- προβλέπεται προχωρημένη επεξεργασία με χρήση βιολογικού καθαρισμού και αντίστροφης όσμωσης που οδηγεί σε εκροή επεξεργασμένων αποβλήτων υψηλών ποιοτικών χαρακτηριστικών,
- τα επεξεργασμένα υγρά απόβλητα θα ανακυκλοφορούνται ως νερό διεργασιών πίσω στην ΜΕΑ, ώστε οι ανάγκες σε «φρέσκο» νερό να αφορούν κυρίως την κάλυψη αναγκών του προσωπικού,
- τυχόν περίσσεια επεξεργασμένων αποβλήτων θα χρησιμοποιείται για περιορισμένη άρδευση μόνον εντός του γηπέδου των εγκαταστάσεων.
• απαγορεύεται η ανάμιξη των προδιαλεγμένων στην πηγή βιοαποικοδομήσιμων αστικών αποβλήτων (ΒΑΑ) με τα σύμμεικτα απορρίμματα,
• από τα προδιαλεγμένα ΒΑΑ θα παράγεται κόμποστ ποιότητας Ecolabel.
Τόσο το παραγόμενο κόμποστ τύπου Α όσο και το κόμποστ (από προδιαλεγμένα ΒΑΑ), θα είναι πλήρως υγειονοποιημένα και ασφαλή για την προβλεπόμενη από την ΑΕΠΟ χρήση,
• Το παραγόμενο κόμποστ τύπου Α θα χρησιμοποιείται κυρίως για την αποκατάσταση υποβαθμισμένων περιοχών όπως εξοφλημένα λιγνιτωρυχεία, ανενεργά λατομεία, ΧΑΔΑ της περιοχής,
• Τέλος σημειώνεται ότι, για το παραγόμενο κομπόστ τύπου Α έχουν επιβληθεί αυστηρές ποιοτικές προδιαγραφές, που εφαρμόζονται και σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, προκειμένου η χρήση του να είναι ασφαλής περιβαλλοντικά.
Νέα έργα στα σκουπίδια
Όπως επισημαίνει το ΥΠΕΚΑ, με την υπογραφή της παρούσας ΑΕΠΟ ξεκινά η ορθολογική, επιστημονικά άρτια, οικονομικά βιώσιμη και κυρίως περιβαλλοντικά βέλτιστη διαχείριση των απορριμμάτων στην Ελλάδα. Ένας τομέας στον οποίο η χώρα μας παρουσίαζε σοβαρό έλλειμμα υποδομών και μηχανισμών διαχείρισης και για το λόγο αυτό ελέγχεται από τα όργανα της ΕΕ και με την επιβολή προστίμων.
Προκειμένου η χώρα μας να ανταπεξέλθει στην προαναφερόμενη πρόκληση, προχωρά με γοργούς ρυθμούς στην υλοποίηση 13 έργων ΣΔΙΤ διαχείρισης των απορριμμάτων σε όλη τη χώρα.
Σε τέσσερα έργα ΣΔΙΤ (Περιφέρειας Πελοποννήσου, Δυτικής Μακεδονίας, Περιφερειακής Ενότητας Σερρών Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας) έχουν αναδειχθεί ανάδοχοι.
- 1 έργο ΣΔΙΤ (Περιφέρειας Ηπείρου) βρίσκεται στο τελικό στάδιο ανάδειξης αναδόχου.
- Σε 8 έργα ΣΔΙΤ η διαγωνιστική διαδικασία βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο.
Σημειώνεται ότι, οι επενδύσεις που θα προκύψουν στον τομέα διαχείρισης των απορριμμάτων από το σύνολο των 13 έργων ΣΔΙΤ ανέρχεται σε 1 δισ. ευρώ, περίπου.
Με την ολοκλήρωση των έργων ΣΔΙΤ διαχείρισης απορριμμάτων σε όλη τη χώρα, πιστεύουμε πλέον βάσιμα ότι οι απαράδεκτες και μη συμβατές με τον Ελληνικό Πολιτισμό πρακτικές των Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων περνούν πλέον στο παρελθόν.